تاریخ نگارستانتاریخ نگارستان، کتابی تاریخی آمیخته با داستان‌ها و حکایت‌های نادر تاریخ اسلام و ایران به زبان فارسی می‌باشد. ۱ - مؤلف تاریخ نگارستانتاریخ نگارستان، تألیف قاضی احمد بن محمد غفاری، مورخ و شاعر قرن دهم است. ۱.۱ - سال تألیفوی تاریخ نگارستان را در ۹۵۹ تألیف کرده [۱]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، ص۳۵۰.
[۲]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، چاپ مرتضی مدرس گیلانی، تهران، ۱۴۰۴، ص۱۸.
و به گفته صفا آن را به نام شاه طهماسب اول صفوی نوشته است. [۳]
ذبیح اللّه صفا، تاریخ ادبیات در ایران، تهران، ۱۳۷۰ش، ج۵، بخش۳، ص۱۶۱۴.
۲ - منابع تألیف کتابمؤلف، به تصریح خودش، برای نوشتن این کتاب از منابع معتبری همچون تاریخ طبری، مروج الذهب مسعودی، مطلع السعدین عبدالرزاق سمرقندی، روضة الصفا اثر میرخواند و حبیب السیر خواند میر بهره گرفته است. [۴]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، ص۴ـ۵.
[۵]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، چاپ مرتضی مدرس گیلانی، تهران، ۱۴۰۴، ص۸۶-۸۷.
۳ - هدف از تألیف کتابهدف وی از تألیف تاریخ نگارستان یافتن علت فراز و فرود سلسله‌ها با توجه به وقایع و روایات تاریخی است. در عین حال کوشیده است تا کتاب صورت افسانه به خود نگیرد و نیز با تأکید بر خصال نیک انسانی، جنبه آموزنده و اخلاقی پیدا کند. ولی مؤلف اشتباهات برخی منابع را که از آنها سود جسته، تکرار کرده است. [۶]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، چاپ مرتضی مدرس گیلانی، تهران، ۱۴۰۴، ص۱۲ـ۱۶.
۴ - محتوای کتابتاریخ نگارستان شرح کوتاهی از زندگی پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) و حضرت علی (علیه السلام) و فرزندانش و کرامات ایشان را در بر دارد [۷]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، ص۱۰ـ۱۵.
[۸]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، چاپ مرتضی مدرس گیلانی، تهران، ۱۴۰۴، ص۸.
و ضمن بیان سوانح خلفای اموی و عباسی و سلسله شاهان ایران، حکایات و روایاتی درباره امرا، سرداران، مشاهیر علم و ادب و حتی عامه مردم آورده و داستان‌هایی از شاهنامه فردوسی و حکایت‌هایی در باره اسکندر مقدونی و لقمان را نیز ذکر کرده است. [۹]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، ص ۲۵.
[۱۰]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، ص۲۸.
[۱۱]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، ص۸۱.
[۱۲]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، ص۸۷.
[۱۳]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، ص۹۵ـ۹۶.
[۱۴]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، ص۱۰۱.
۴.۱ - نثر کتابنثر کتاب، مانند گلستان، ادبی و آمیخته به نظم است. مؤلف با زبانی شیوا، رسا و موجز تاریخ ده قرن هجری را بیان کرده است. در کتاب گاه کلمات نامأنوسی وجود داشته که مصحح آنها را حذف کرده است. [۱۵]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، ص۳.
[۱۶]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، چاپ مرتضی مدرس گیلانی، تهران، ۱۴۰۴، ص۵.
لغات مغولی نیز در کتاب به کار رفته است. [۱۷]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، ص۳۱۶ـ۳۱۷.
۵ - چاپ‌های تاریخ نگارستانتاریخ نگارستان نخستین بار در ۱۲۴۵/۱۸۲۹ به اهتمام جورج جرویس در بمبئی چاپ شد. مرتضی مدرس گیلانی ذیلی بر این کتاب، شامل تاریخ صفویه تا پایان سلطنت قاجار، افزود و در ۱۳۴۱ش در تهران به چاپ رساند. [۱۸]
آقابزرگ طهرانی، ج ۲۴، ص ۳۰۸.
[۱۹]
خان بابا مشار، فهرست کتابهای چاپی فارسی، تهران، ۱۳۵۲ش، ج۱، ستون۷۶۳.
[۲۰]
احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، چاپ مرتضی مدرس گیلانی، تهران، ۱۴۰۴، ص۵.
از تاریخ نگارستان ترجمه‌ای به زبان ترکی در کتاب‌خانه بریتانیا -ش ۷۸۵۲. Add- موجود است. [۲۱]
ذبیح الله صفا، تاریخ ادبیات در ایران، ج۵، بخش۳، تهران، ۱۳۷۰ش، ج۵، بخش۳، ص۱۶۱۴.
همچنین مطالبی از این کتاب ترجمه و در تألیفات برخی از مستشرقان نقل شده است . ۶ - منابع جهت مطالعه• ذبیح الله صفا، تاریخ ادبیات در ایران، ج۵، بخش۳، تهران، ۱۳۷۰ش . • احمد بن محمد غفاری قزوینی، تاریخ نگارستان، چاپ مرتضی مدرس گیلانی، تهران، ۱۴۰۴. • خان بابا مشار، فهرست کتابهای چاپی فارسی، تهران، ۱۳۵۲ش. ۷ - پانویس
۸ - منبعدانشنامه جهان اسلام -بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، مقاله«تاریخ نگارستان»، شماره۳۱۴۱. |